Bugün Kazakistan’dan gelen sosyal medya haberlerine bakılırsa, uzun yıllardan beri kayıp olup bir türlü bulunamayan Kenesarı Han’ın kafatası bulundu ve Kazakistan’a verilmek üzere Rusya’da bir komisyon teşkil edildi.
Bilindiği Kazakların son hanı Kenesarı Han 1841-1847 yılları arasında Çarlık Rusya yönetimine karşı güçlü bir ayaklanmaya liderlik etmişti.
Devamı…
Hikaye hakkında açıklama: “Ünlü Kazak yazar Kabdeş Jumadilov tarafından kaleme alınan bu hikayede sosyalist şair ve yazar Saken Seyfullin’in (15 Ekim 1894 – 25 Nisan 1938) Stalin’in emriyle öldürülmeden önce KGB zindanlarında geçen son günleri tasvir edilmektedir.
Bilindiği gibi 1937-1938’de Kazakistan’da Stalin tarafından geniş çaplı yürütülen tasfiye hareketine yüzlerce Kazak aydını katledilmiştir. Seyfullin onlardan sadece biridir. Yazar bu hikayesi ile onların feci akibetine dikkati çekmek istemektedir. “
Şairin Son Günleri
Devamı…
Ünlü Kazak yazar Kabdeş Jumadilov ile 2005’te Almatı’dan Astana’ya tren yolculuğu yapmıştık. Bu resim Almatı’dan hareket öncesinde Almatı garında çekilmişti. Müthiş bir yazardı. Sözünü de sakınmazdı. Güncel olaylar hakkında bazı keskin yorumları medyada her zaman yer almıştır.
18 Mart 2021’te Zeytinburnu’nda yapılan Abay Meydanı töreninde açılış konuşmasına Kazakistan Ankara Büyükelçisi Sayın Abzal Saparbekuly Zeytinburnu’nda doğma büyüme bir akademisyen olarak bizi uygun gördüler. Böylece bu şerefli vazifeyi yerine getirmeye çalıştık. Buna vesile olan kadirşinas sayın Büyükelçim’e müteşekkirim.
Törene Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Mukhtar Tilevberdi beyefendinin katılacak olması sebebiyle, açılış konuşmamızın Kazak Türkçesiyle yapılması uygun görüldü. Ancak, zamanın kısıtlı olması sebebiyle Türkiye Türkçesinde kısa da olsa konuşmanın ana hatlarını verme şansımız da olmadı.
Devamı…Бұл туралы Ыстамбұлда 2021 жылы, 18 наурыз күні Абай алаңының ашылу рәсімінде сөйлеген сөзімізде баяндадық. Сол мәтінді төменде толықтай жариялап отырмыз.
Құрметті Қазақстан Республикасы Премьер-Министрдің орынбасары – сыртқы істер министрі,
Құрметті Түркі Кеңесінің төрағасы
Құрметті Қазақстан Республикасының Түркия Республикасындағы Елшісі,
Құрметті Қазақстан Республикасының Ыстамбұл қаласындағы Бас консулы,
Құрметті Ыстамбұл қала әкімі мен мэрі,
Құрметті Зейтінбұрны мэрі,
Құрметті қонақтар!
Бүгін осында Түркия-Қазақстан байланыстарында маңызды бір іс-шара үшін бас қосып отырмыз. Тек Қазақстан ғана емес, сонымен қатар Түркі дүниесінің белгілі ақыны, ойшылы Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл толуына орай маңызды бір шараны, атап айтқанда осы алаңға ұлы ақынның атын беру және Қазақ сәулетшісі қолымен құйылған Абай ескерткішінің ашылу рәсімін іске асырмақпыз.
Devamı…
Yeğenim Medine ve damadım Abay için Mart 2021’de yapılan Betaşar (Duvak Açma) merasiminden görüntüler. Korona virüs sebebiyle alınan tedbirler çerçevesinde düğün yapmak kısıtlandı.
Ancak, yemeksiz nikah merasimi yapılabiliyor. Belediye yetkilisinin kıydığı resmi nikah töreninden sonra Kazak Türklerinin “betaşar”, yani duvak açma töreni değerli sanatçı Sedat Solakoğlu ve Mehmet Alim tarafından gerçekleştirildi. Bu tören Kazaklar için çok önemlidir.
Devamı…
Kazakistan Haberleşme ve Sosyal Kalkınma Bakanlığı, Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Dünya Kazaklar Cemiyeti ve Vatandaşlar Vakfı’nın çevrimçi düzenlediği toplantıda “Russian Practices of Governance in Eurasia Frontier Power Dynamics: 16th Century to 19th Century” isimli yeni çıkan kitabın tanıtımı 19 Ocak 2021’de Almatı’da çevrimiçi yapıldı ve sosyal medyadan yayınlandı.
Kitabın yazarı Prof. Dr. Gülnara Kendirbai New York’taki Columbia Üniversitesi’nin Harriman Enstitüsü’nde öğretim üyesidir.
Devamı…
Buna karşı çıkan Kazak bürokratlarını eleştirdi. Tüm Türk cumhuriyetlerin aynı alfabede okuyup yazması gerektiğini ifade etti. Şunları söyledi: “Bu alfabe 30 yıl önce ilan edildi! Dünyanın tüm Türk ülkelerinden dilbilimciler, Türk dillerinin kendine özgü özelliklerini – birbirlerine inanılmaz sözcüksel yakınlıklarını dikkate alarak, aynı kelimeleri telaffuz ve anlam açısından yazmaya karar verdiler.
Kazakistan 1991’de SSCB’den ayrılmadan önce, çoğu Türk ülkesindeki dilbilim enstitülerinin yöneticileri ve bilim adamları tarafından alfabe tavsiye eden karar imzalandı. Ancak, latin alfabesinin bugünkü derleyicileri bu çalışmayı görmezden gelerek kendi kişisel yazarın önerilerini sunmaya çalıştılar. Kazakistanlı bilim adamlarının bu ortak alfabeyi görmezden gelmesi şaşırtıcıdır.”
Tarihi Belge: 1991’de dilbilimcilerin ortak alfabe kararı
Olcas bununla da yetinmedi iki gün önce Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert tokayev mektupta gönderdi.
Ocas gibi önemli bir ismin bu önerisi Cumhurbaşkanı tarafından kabul edileceğine inanıyorum. Sayın Olcas bey bu teklifi ile şimdiden tarihe geçmiştir. Kendisini kutluyorum.
Dün Abay.kz gazetesinde yer alan röportajın tam metni için bkz.
Mustafa Çokay’ın (1890-1941) yaşadığı devirde Sovyetler Birliği dimdik ayaktaydı. Bu sebeple onun en büyük ülküsü Türkistan’ın bağımsızlığı idi. İşte onun bu ülküsünü bu resmin arka planda koşan beyaz atlar sembolize etmektedir.
Türkiye Kazaklarının 1930’ların ikinci yarısından 1950’lerin başına kadar süren Doğu Türkistan’dan Anadolu’ya yaptıkları göçün tarihine baktığımızda bu göçün rastgele değil, liderlerinin öncülüğünde yapıldığını görürüz. Bunlar Elishan Batur, Zayıp Teyci (bazı eserlerde Zayif Teyci geçer), Nurgocay Batur, Alibek Hakim, Sultan Şerif Teyci, Hüseyin Teyci ve Delilhan Canaltay gibi şahsiyetlerdir. Bu liderler dillerini, dinlerini ve kültürlerini korumak ve hür yaşamak için vatanlarından hicret etmeye mecbur olmuşlardır. Biz bu göç liderlerinden 2018’de doğumunun 110. yılı olması sebebiyle Elishan Batur hakkında biri Türkiye’de ve ikincisi Kazakistan’da olmak üzere iki makale neşretmiştik. Ayrıca aynı yıl Astana’daki Avrasya Devlet Üniversitesi’nden davet ettiğimiz değerli tarihçi Prof. Dr. Tursınhan Zakenoğlu ile birlikte iki de konferans vermiştik. Bunlardan biri İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı Topkapı Kültür Evlerinde, diğeri de Bağcılar Belediyesi’nde gerçekleşti. Elishan Batur’u bu makalelerden kısaltarak anlatmaya çalışacağız.
