ҰЛЫ ТАРИХШЫ ЗӘКИ УӘЛИДИ ЕҢБЕКТЕРІНДЕ ӘЛИХАН БӨКЕЙХАН

Біз наурыз айынын 3-і күні Еуразия ұлттық университетінің Әлихан Бөкейханның 155 жылдығына орай ұйымдастырған халықаралық ғылыми конференцияда Зәки Уәлидинің шығармаларындағы Әлихан Бөкейхан және Алаш тарихына қатысты баға жетпес мәліметтер туралы бір баяндама жасаған едік.

ХХ. ғасыр түркі дүниесі тарихнамасында келешекте аты алтын әріптермен жазылуға тиіс ұлы ғалым Уәлидинің еңбектері қазақтар үшін екі тұрғыдан маңызды.

Devamı…

MUSTAFA ÇOKAY’IN ÜLKÜSÜ

Mustafa Çokay’ın (1890-1941) yaşadığı devirde Sovyetler Birliği dimdik ayaktaydı. Bu sebeple onun en büyük ülküsü Türkistan’ın bağımsızlığı idi. İşte onun bu ülküsünü bu resmin arka planda koşan beyaz atlar sembolize etmektedir.

Devamı…


МҰСТАФА ШОҚАЙДЫҢ БЕЙІТІН КӨШІРУ АРУАҒЫНА ЖӘНЕ ТАРИХИ САЯСИ МҰРАСЫНА ҚИЯНАТ

2020 жылы, 8 қаңтар күні Алаштанушы белгілі тарихшы ғалым, ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі профессор Мәмбет Қойгелдінің Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевқа ашық хаты жарияланды. Онда ол Президентке өтініш айтып Алаш қозғалысының алдыңғы қатардағы мемлекет қайреткері, тәуелсіздік күрескері Мұстафа Шоқайдың Германия астанасы Берлин қаласындағы бейітін елге әкелуге көмек беруін сұрайды.

Мұстафа Шоқай

Бұл сырттай үстірт қарағанда дұрыс, орнында бір өтініш болып көрінеді. Бірақ ақылға салып терең ойлағанда Қазақстанның тәуелсіздік тарихының бір парағын өшіруге қызмет ететін жаңсақ бір қимыл болатыны байқалады.

Devamı…


Әбдуақап Қара: Әлем тарихын қазақтың көзімен қарап, қайта жазып жатырмын

(Түркия республикасында туып-өскен тарихшы, шоқайтанушы ғалым, Ыстамболдағы Мимар Синан көркем өнер университетінің профессоры Әбдуақап Қарамен сұқбат)

Сөздік қорымды сөздікпен толтырдым

«Адам айдаса бармайсың, дәм айдаса қалмайсың» дегендей, дәм тартып, Ыстамбұл қаласына келіп қалғанымызда, өзіңізбен кездесіп, кеңесудің сәті түсті. Шетелде туып өскен қазақ ғалымдардың өмір-баяны елдегі ағайынға қызық болары сөзсіз. Сондықтан, әуелгі сөзді өзіңіздің өмір-тарихыңыздан бастасақ.

Біз енді осы Ыстамбұлдың тумасымыз. 1961 жылы осы Зейтінбұрын ауданында өмірге келдім. Әрине, шетелде қазақ болып өмір сүру оңай емес. Халқымыздың бір жақсы қасиеті – салт-дәстүрінің мықтылығы. Алтайдан ел ауа көшіп, осы Анадолыға жеткен ширек ғасырлық көште де көшбасшы аталарымыз бен қайсар аналарымыз ру-тайпалық түзімді, салт-жораны мықты сақтады. Атадан балаға жалғасқан сол тамаша салт бізге дейін жалғасты. Біз ру басылар мен ақсақалдардың сөзін екі етпейтін үлкендердің өнегесін алып ер жеттік. Соған өзімді бақытты санаймын. Ал, кейінгі ұрпақ оларды көрген жоқ. Өзім жастайымнан кітап оқуға бейім болып өстім. Ақша мен сауданың соңынан кетпедім. Әкемнің тері киімдер тігетін шеберханасы және сататын дүкені болды. Оларға қызықпай оқу мен білімнің соңына түстім. Devamı…


100. YIL VE YUSUF AKÇURA’NIN KEHANETİ

Bugün 19 Mayıs 2019. Bundan tam 100 yıl önce bugün Mustafa Kemal Paşa Samsun’a ayak basarak Milli Mücadele’yi başlatmıştı.

Mustafa Çokay Mart 1921’de İstanbul’a geldiğinde Yusuf Akçura şöyle demişti: Devamı…


GENEL TÜRK TARİHİNİN KURUCUSU ORD. PROF. DR. ZEKİ VELİDİ TOGAN’IN AKADEMİK SOY KÜTÜĞÜ OLUŞACAK MI?

Değerli hocam Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu hocası ve Türkiye’de genel Türk tarihçiliğinin kurucusu Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan ile 1966’da İstanbul Üniversitesi’ndeki odasında çay içerken bir hatıra resmi çekilmiş. Yeri gelmişken bir hususu belirtmek gerekiyor. Togan hocanın önünde iki çay bardağı görülüyor. Bir çok kimse çayın birinin Gülçin hocamıza ait olduğunu zannediyor. Ama aslında öyle değil. Togan hoca çayı çok sevdiği için her zaman iki çay söyleyip peş peşe içermiş.

Devamı…


“ALAŞ BAYRAĞI ALTINDA” BELGESEL FİLMİ ANKARA’DA TANITILIYOR

Bundan bir asır önce Kazak Türkleri’nin modern devletinin temelini atan Alaş Milli Hareketi ile ilgili belgesel filmi “Alaş Bayrağı Altında” Kök Tuğ Kazak Kültür Derneği tarafından 20 Aralık 2018 Perşembe günü Ankara’da Milli Kütüphanede gösterilecektir. Ankara’da Türk dünyası kültür ve tarihine meraklı arkadaşlar kaçırmasınlar.

Devamı…


YENİ KURULAN TÜRKİSTAN EYALETİ BENGÜ İLDE ÖNEMLİ ADIM

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev 19 Haziran 2018’de önemli bir karara daha imza attı. Bu imza ile Güney Türkistan eyaletinin ismi Türkistan eyaleti değişti ve eyaletin merkezi Çimkent şehrinden Türkistan şehrine taşındı. Böylece bölgeye hakim olmak isteyen güçler tarafından unutturulmaya çalışılan tarihi Türkistan ismi yeniden tarih sahnesine çıkmış oldu.

Nazarbayev Türkistan Eyaleti kararını imzalarken

Kazak aydınları tarafından büyük bir coşkuyla karşılanan Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in Güney Kazakistan eyaletinin isminin Türkistan olarak değiştirmesi hem ülke, hem de Türk dünyası açısından da büyük anlamlar taşıyor.

Devamı…


TARİHİ ŞAHSİYETE SON GÖREV

Türk dünyasının önde gelen fikir ve devlet adamlarından Mustafa Çokay’ın manevi evladı Alim Almat (Alimcan Abdüsselamoğlu) 1 Şubat 2018’de Etiler’deki evinde  101 yaşında vefat etti. Kazakların soylu ailelerinden birine mensup Alim Almat II. Dünya Savaşı öncesinde keman konusunda konservatuvardan yetişen ilk müzisyendi.

Savaşta Nazilere esir düşmüş ve Türkistan Lejyonlarında görev yapmış. Savaştan sonra Paris’e giderek Mustafa Çokay’ın eşi ve müzisyen Mariya Çokayeva’nın himayesinde bir süre yaşadıktan sonra Türkiye yerlemiş ve Devlet Konservatuvarında uzun yıllar hizmet verip 1975’te emekli olmuştu.

Mustafa Çokay araştırmalarında kendisinden çok istifade ettiğim Alim bey çok şahsiyetli, iyiliksever ve hoş sohbet bir insandı. Çokay hakkında çıkan her çalışmamı mutlaka ilk olarak kendisine götürüp fikrini alırdım. Cenazesi 3 Şubat 2018’de öğle namazını müteakip Zincirlikuyu Mezarlığındaki Camide okunacaktır. Allah kendisine gani gani rahmet eylesin.


Мұстафа Шоқайдың Рухани Перзенті Әлім Алмат дүниеден озды

Ыстамбұлдың Этилер ауданында тұратын Мұстафа Шоқайдың рухани ұлы Әлім Алмат 2018 жылы 1 ақпан күні 101 жаста дүниеден озды. 1917 жылы Ырғызда дүниеге келген Әлім Алмат дүниежүзілік соғыста немістерге тұтқынға түсіп Түркістан Легионында болған. Соғыстан кейін Париж қаласына барып Шоқайдың зайыбы Мария апамызды тапқан. Музикант жас жігітке көмектескен Мария оны Түркияға жібереді. Түркияда мемлекеттік консерваторияда ұзақ жылдар скрипкашы болып қызмет атқарды.

Белгілі суретші, Жүргенов академиясының профессоры Әбілқасым Сәрсенбаевтың “Суретші көзімен Мұстафа Шоқай” атты еңбегінде өзінің суретін көріп отырғанда

Әлім ағамызбен шоқайтанушы болғаннан кейін араласып тұратынмын. Ақ көңіл, әңгімешіл, кішіпейіл, Шоқай десе ішкен асын жерге қоятын керемет кісі еді. Шоқай немесе легион туралы жаңа еңбек жазғанда міндетті түрде бірінші ағамызға апарып оқып пікірін алып тұратынмын. Сонда ол жаңа шыққан кітаптарымды көріп қуанып батасын беріп отыратын. Devamı…