KAZAKİSTAN’DA LATİN ALFABESİNE GEÇİŞ SÜRECİ

27 Ekim Cumartesi günü İstanbul Büyükşehir Belediyesi Topkapı Türk Dünyası Kültür Mahallesi’nde “Kazakistan’da Latin Alfabesine Geçiş Süreci” konulu bir panel düzenlenmektedir.  Oturum başkanlığını Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Yeşilot’un yapacağı panele konuşmacı olarak Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara ve Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nden Doç. Dr. Özlem Deniz Yılmaz  katılacaktır.

Bilindiği gibi Kazakistan geçtiğimiz yılın Ekim ayında Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçiş sürecini başlattı.  Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 26 Ekim 2017’de Kazakistan’ın Latin alfabesine geçiş kararı alması tarihi bir karardır. Çünkü, bu karar ile Kazak dili ve kültürü yeni bir gelişme çağına girdiğini söyleyebiliriz. Öte yandan Kirilden Latine geçiş Kazakistan-Rusya ilişkilerinin dostuk temelde devam etmesine engel değildir. Çünkü, iki ülkenin komşuluk ilişkileri ve karşılıklı menfaatleri bunu gerektirmektedir.

Ancak alfabe değişikliği süreci kolay olmayacağı benzemektedir. Çünkü ülkede hem Kiril’den Latin alfabesine geçiş konusunda, hem de kullanılacak olan Latin alfabesi standardı üzerinde uzun yıllardan beri tartışmalar yapıla gelmekteydi. Bu sebeple alfabe standardının en iyi şekilde tespit edilmesi için çeşitli uzmanlardan oluşan dil komisyonları çalıştı. Başta Türkiye olmak üzere Azerbaycan, Özbekistan ve Türkmenistan gibi ülkelerin alfabe reformları ve tecrübeleri gözden geçirildi. Bu ülkelere gidilerek uzmanlarla görüş alışverişlerinde bulunuldu.

Bunların sonucunda alfabe değişikliği kararı alındı. Ancak ilk Kazak Latin alfabesinde bazı hatalar olduğu ortaya çıktı. Zaten Nazarbayev de bunun nihai alfabe olmadığını, zamanla değişiklikler olabileceğini belirtmişti. 26 Ekim 2017’de kabul edilen Latin alfabesine, aydınların ve uzmanların görüşleri doğrultusunda Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev 19 Şubat 2018’de  bazı değişiklikler yaptı.

Kazakistan’ın Latin alfabesine geçişi önemli bir gelişmedir. Yeni alfabe ülkenin dil ve kültür açısından gelişimine katkı sağladığı gibi, Kazak dilinin iletişim ve bilişim teknolojileriyle de uyumlu bir çalışma alanı bulmasına da zemin hazırlayacaktır.

Panelde konularında uzman olan konuşmacıların alfabenin dil ve kültür üzerindeki önemi, Türk dünyasında alfabe değişiklikleri ve Kazakistan’daki alfabe ile ilgili son gelişmelerin etkileri konusunda bilgi vermesi bekleniyor.