Қазақстанның латын әліпбиіне көшуі заман талабы

Бүгінгі таңда қазақ қоғамында латын алфавитіне өту мәселесі қызу талқыланып жатыр. Өте дұрыс, мұндай маңызды да өзекті мәселе әрине осылайша қоғамның түрлі қатпарлары тарапынан оңды солды талқылануға тиіс. Осының нәтижесінде қазақ елі ұтымды бір шешімге келері сөзсіз.

Осы орайда пікір айтқан азаматтардың көпшілігі Қазақстанның кириллицадан латынға көшуінің қажеттілігіне баса көрсетіп жатыр. Аз ғана адам осы кириллицада айнымай қалу жайында уәж айтуда. Олардың бұл үшін айтар бір ғана себебі бар: ол, латын әріптеріне өткен жағдайда, соған дейін кириллицада жазылған кітаптар, мақалалар, журналдар не болады; Келер ұрпақ осылардағы бай рухани мәдени мұрадан көз жазып қалады деген алаңдаушылық.


Mustafa Çokay Kazakistan Bağımsızlığına Adanan Ömür

Bizim Mustafa Çokay’ın hayatı ve mücadelesi ile ilgili olarak 2002’de İstanbul’da Türkçe ve 2004’de Almatı’da Kazakça yayınlanan kitabımız Fransızcaya çevrildi. L’Harmattan yayınevinde Ocak ayının ortasında yayınlanan kitabı Fransızcadan Aylin de Tapia çevirdi, bilimsel açıdan çevirinin kontrolünü Prof. Dr. Stephane de Tapia gerçekleştirdi. Kitap kapağındaki yağlıboya Çokay resmi Almatı’daki Temirbek Jürgenov Güzel Sanatlar Akademisinden doçent Abilkasım Sarsenbayev’ten alındı.


Mustafa Tchokaï Une vie pour l’indépendance du Kazakhstan

Traduit du turc par Aude Aylin de Tapia, Relecture scientifique de Stéphane de Tapia

(Mustafa Tchokaï The Life for the Independence of Kazakhstan

Translated from Turkish by Aylin Aude de Tapia, Scientific proofreading by Prof. Stéphane de Tapia)


Мұстафа Шоқай Қазақстан тәуелсіздігіне арналған өмір

Біздің Мұстафа Шоқай туралы 2002 жылы түрік, 2004 жылы қазақ тілдерінде басылып шыққан еңбегіміз 2013 жылы 21 қантар күні француз тілінде “Мұстафа Шоқай Қазақстан тәуелсіздігіне арналған өмір” деген атпен жарық көрді. Париждегі “Ларматтан” баспасынан жарық көрген еңбекті түрік тілінен Айлин Тапиа, аударманы ғылыми тұрғыдан қарап баспаға дайындаған профессор Стефан де Тапиа. Кітаптың мұқаба бетіндегі Шоқайдың суретін, Алматыдағы Темірбек Жүргенов академиясының доценті, белгілі суретші Әбілқасым Сәрсенбаев салған.


TÜRKİYE’DEKİ KAZAKLAR HAKKINDA ARAŞTIRMALAR

10.000 ile 15.000 arasında olduğu tahmin edilen Türkiye’deki Kazak Türkleri, Türkiye’ye ilk olarak 1952 yılının sonlarına doğru  gelmeye başladılar. Türkiye’ye yapılan bu göç gelişi güzel olmadı. Onlara bu göç esnasında Elishan Elifoğlu, Osman (Taştan) Teyci Zayıfoğlu, Sultan Şerif Zuvkaoğlu, Hüseyin Teyci Tölevbayoğlu, Alibek Rahimbekoğlu, Delihan Canımhanoğlu Canaltay gibi  liderler öncülük etti.

Kazakların Türkiye yerleşmesinden sonra geçen yarım asırlık dönemde, onlar hakkında bir çok araştırmalar yapıldı. Kazakların kendi içinden çıkan yazarlar da Kazakların tarihi ve örf-adetleri konusunda kitaplar neşrettiler. Kazakların Türkiye’ye yerleşmelerinden itibaren bu güne kadar yapılan bu araştırmaları 4 safhada ele alabiliriz:

  1. Kazakları dünyaya tanıtma;
  2. Kazakların kendilerini Türk halkına ve kendi nesillerine tanıtması;
  3. Kazakların Türkiye’deki yaşantısını inceleme;
  4. Türkiye’deki Kazakların kendilerini Kazakistan’a tanıtması.

Şimdi bu dönemleri ayrı ayrı ele alarak, yapılan çalışmaları gözden geçirebiliriz.


ТҮРКІ ДҮНИЕСІНІҢ ОРТАҚ ӘЛІПБИ ЖҮЙЕСІ БОЛА МА?

Қазақ елі 1-ші желтоқсанды «Тұңғыш Елбасы Күні» деп жариялады. Осыған орай Түркі Кеңесі (Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастық кеңесі) 2012 жылдың 1-ші желтоқсанында Стамбұлдағы Түркі Дүниесі Мәдениет Үйлерінде «Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев» атты «Дөңгелек стол» ұйымдастырды.



Қазақстан мен Францияның абыройлы ортақ азаматы Мұстафа Шоқай және Алжирдегі үлгілі қос тілділік (Париж жолжазбасы)

Қазақ “той десе қу бас домалайды” дейді. Париждегі туысымыз Садық Жігіт 29 желтоқсанда келін түсіріп той жасайтын болғаннан кейін жолдасым Тайра екеуміз 27 желтоқсан күні Ыстамбұлдан солай қарай аттандық. Парижге алғаш рет 1985 жылы барған едім. Содан бері өткен 27 жылда 6-7 мәрте Парижге сапар шектім. Олардың көбі Мұстафа Шоқай туралы зерттеулер мен 2007 жылы ірге тасы қаланған Мұстафа Шоқай Француз-Қазақ Достық қоғамының іс шараларына бағытталды. Белгілі болғандай 1921-1941 жылдары Мұстафа Шоқай осы қалада 20 жыл өмір сүрген еді. Сондықтан оның атында бір қоғамның құрылуы Қазақстан мен Францияның байланыстарының дамуы тұрғысынан оңды құбылыс болса керек.


[code language=”css”] [/code]

Kazakistan Açısından Türk Birliği, Avrasyacılık ve Orta Asya Birliği

Türk Devletleri Siyasi Birliği İçin Geniş Ufuklu Bakış Açısı Geliştirilmeli

Kazak Siyaset Bilimci Erlan Karin ile Söyleşi

– Erlan Bey, son beş yılda Türk dünyasında yakınlaşma, birleşme eğilimleri görülüyor. Kardeş ülkelerin liderleri sık sık bir araya geliyor, Türk İşbirliği Keneşi’ni kurdu. Sizin fikrinize göre, Türk devletleri arasında bir siyasi birliğin kurulması ne kadar mümkündür?

– Kesin olarak söyleyebiliriz ki, Türk ülkeleri birlik olmanın gerekliliğini kavamış bulunmaktadır. Yine de, bu ülkeler arasında farklı bakış açıları ve tavırlar bulunmaktadır. Her ne kadar aynı kökten geldiklerini söyleseler de, belirli bir derecede aralarında çelişkiler mevcuttur. Bunu, Türk devletleri zirve toplantılarına kimlerin katılıp, kimlerin katılmadığından anlamak mümkündür. Günümüzde Türk devletleri arasında yoğun ilişkilerin olmadığı görülmektedir. Mesela, bize uzak Türkiye’nin iç durumunu bilmeyi bir tarafa bırakalım, yakınımızda komşu kardeş ülkelerde ne olup bittiğinden habersiziz.

 


Kazak Edebiyatının Aksakalı Prof. Dr. Tursınbek Kakişev İstanbul’da

Kazak edebiyatı eleştirileri tarihini sistematize eden değerli bilim adamı Prof. Dr. Tursınbek Kakişev İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünün davetlisi olarak 20 Aralık 2012 tarihinde İstanbul’a geldi. Bu sene 85 yaş gününü kutlayan Kakişev günümüzde yaşayan Kazak edebiyatçılarının aksakalı olarak saygı görüyor.

45 kitap ve 200 civarında makalesi bulunan Kakişev Kazak edebiyatı üzerine yüzlerce akademisyen de yetiştirmiş ve bu sebeple hocaların hocası ünvanına da sahip bulunuyor. Kazakistan Ankara Büyükelçisi Prof. Dr. Janseyit Tüymebayev de Kakişev’in yetiştirdiği bilim adamları orasında yer alıyor.


Eurovizyon yerine Türkovizyon

TRT Türkiye’nin, 2013 yılında İsveç’te yapılacak 58. Eurovision Şarkı Yarışması’na katılmayacağını açıkladı. Buna gerekçe olarak yarışma sonuçlarının belirlenmesinde haksızlıklar olduğu gösterildi. Bu karar yerinde midir, değil midir? Bunun değerlendirmesini müzik otoritelerine bırakıyoruz.

Ancak, 2013 yılında Eurovizyon yerine Türk devlet ve toplulukları musiki sanatçı ve gruplarının katılacağı Türkovizyon Şarkı, Türkü, Ezgi ve Halk Dansları Yarışmasının düzenlenmesi yerinde olabileceğini söyleyebiliriz.

1991’de SSCB dağıldıktan ve Türk dünyasını olgusu ortaya çıktıktan sonra Türk dünyasının uluslararası ilişkiler, ekonomi, eğitim ve kültür gibi çeşitli alanlarda ortak çalışmalar yaptığı gözleniyor. Ancak, musiki alanda büyük çaplı çalışmaların olmadığı dikkatlerden kaçmıyor.