4 Nisan 2012 Perşembe günü Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nin Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Öğrenci Kulbünün düzenlediği “Cengiz Dağcı Paneline” katıldım. Panelden sonra Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bilal Yücel ile Yrd. Doç. Dr. Emin Eminoğlu TRT’de Cengiz Dağcı belgeselleriyle çok büyük bir çalışmaya imza atan Zafer Karatay ve Sivaslı yayıncı IQ Kültür Sanat Yayınevi sahibi ve bizim Cengiz Dağcı kitabımızı yayınlayan Adem Sarıgöl ile bizi şehrin tarihi mekanlarını gezdirdi. Kendilerine teşekkürlerimi arz ediyorum. Doğrusunu söylemek gerekirse Sivas şehrine ve Selçuklu sanatına hayran kaldım. Bu konularda bir çok bilmediğimizin farkına vardım.

Maalesef Selçuklu’nun yüksek tarihi ve kültürü 600 yıllık muazzam bir tarih yazan Osmanlı tarih ve kütürünün gölgesinde kalmışa benziyor. Elbette Osmanlı’yla gurur duyalım, çok araştıralım ama diğer tarihlerimizi de ihmal etmeyelim.

Türk musiki ve kültür tarihinde önemli bu buluşu Moğol arkeologları gerçekleştirdi. 2008 yılında buldukları 1500 yıllık sazı önce Moğolların Deve kopuzu dedikleri  çalgı zannettiler. Ancak bunun Türk sazı olduğunu ve üstünde runik yazıyla Türkce sözler bulunduğunu fark eden Gumilev Avrasya Üniversitesi Türkoloji ve Etimoloji Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Karjavbay Sartkojaulı olmuş.

Geçtiğimiz yıl Ekim ayı sonunda İstanbul’da gerçeklesen “Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı” isimli uluslararası sempozyum gelen değerli hocamız bunları bana anlatınca doğrusu çok heyecanlandım.

Bu konuda makaleniz var mı, sazın fotoğrafları elinizde mi? diye sormaktan kendimi alamadım. Çünkü iki senelik bu önemli kültür hadisesinden haberimiz yoktu. Amacım hocamızın makalesini resimleriyle birlikte Türkiye’de yayınlayıp Türkiye’deki araştırmacıların haberdar olmasını sağlamaktı.

25 Mart 2012 tarihinde Türk Dünyası Topkapı Kültür Evlerinde Kazak öğrencilerin düzenlediği Nevruz etkinliğine katıldığımda çevreyi gezdim. Orada Türk Cumhuriyetlerinin ve Türk topluluklarının tanıtım evleri vardır. Bundan 5 sene kadar önce açıldığında sadece Kazakistan evi çok güzeldi. İçerisi Kazak el işleri örnekleri, resimleri vs. ile bezenmişti. Diğer cumhuriyetlerinde bir hareket yoktu. Zamanla onlar da buraya önem vermeye başladılar.

Dün Kazakistan konsolosumla birlikte tüm evleri gezerken büyük bir mutlulukla gördüm ki, Azerbaycan, Özbekistan ve Kırgızistan evleri Kazakistan’ı geçmişti. Çok modern ve güzel bir yapı kazandırmışlar.

Konsolosumla bu yarışta tekrar Kazakistan’ı birinci yapmak için karar aldık.

Her sene Nevruz Bayramında konferanslar veririm. Nevruzun tarihçesi, kültürümüzdeki yeri ve önemi, Kazak Türklerinde nasıl kutlandığını anlatır dururum. Konuşmamın sonunda da nevruza sahip çıkılması gerektiğini, bunun için nevruzun zamana uydurulmasının şart olduğunu ifade ederim. Bu konudaki bir iki önerimi de ortaya koyarım.

Bu defa da öyle oldu. Türk Edebiyatı Vakfı 21 Mart 2012 günkü Çarşamba sohbetlerini nevruz konusuna ayırmış. Bizi davet ettiler. Seve seve daveti kabul ettim. “Türk dünyasında Nevruz” konulu toplantıda benden başka konuşmacı olarak Prof. Dr. Şuayip Karakaş, Yrd. Doç. Dr. Hayati Yavuzer, Yrd. Doç. Dr. Mağfiret Yunus ve Yrd. Doç. Dr. Gülzade Tanrıdağlı da vardı.

Güzel Türkçemizin paha biçilmez hazinelerinden birini akraba isimleri teşkil etmektedir. Dilimiz, bu konuda hiç bir dilde olmayan bir zenginliğe sahiptir. Çünkü, Türkler, akrabalık ilişkilerine tarih boyunca önem vermişlerdir. Bu durum günümüzde de devam etmektedir. Akraba dayanışmasının örneklerini toplumsal hayatta sık sık görmek mümkündür. Türk milletinin bu özelliği, doğal olarak, diline de yansımıştır.

Türklerde en uzak akrabalar için isimler türetilmişken, bazı toplumlarının dilinde bir insanın en yakın akrabaları sayılan dede ve nine için bile özel kelimeler türetilmediğini söyleyebiliriz. Bunlar için büyükbaba ve büyükanne gibi birleşik kelimelerin kullanıldığını görüyoruz. Bu konuda üzüntü verici olan güzel Türkçemizde dede ve nine gibi güzel isimler dururken, onların yerine Batı dillerinin etkisinde kalarak büyükbaba ve büyükanne gibi kelimelerin kullanımının gün geçtikçe yaygınlaşmasıdır. Bu, maalesef, kendimizde var olan altınların kıymetinin farkına varmadan başkalarının bakırlarına özenti içinde olmamızın somut örneklerinden birisini teşkil etmektedir.

Kazak Türkleri arasında pek çok kimse Nasreddin Hoca’nın Akşehirli olduğunu bilmez. Onu Kazak coğrafyasının Çimkent, Almatı, Aktöbe, Kostanay, Semey veya Astana gibi herhangi bir şehrinde yaşamış Kazakların efsanevi kahramanlarından biri olduğunu zanneder.

Bu durum, elbette sadece, Kazaklar için geçerli değildir. Nasreddin Hoca, nasıl Kazakistan’da bir Kazak ise, Özbekistan’da Özbek, Türkmenistan’da Türkmen, Kırgızistan’da Kırgız ve Tataristan’da da bir Tatar gibi algılanılır. Onun fıkraları o kadar benimsenmiştir ki, kimse onun Anadolu doğup büyümüş bir şahsiyet olduğunu fark etmez bile.

İşte Nasreddin Hoca’yı benzersiz kılan da budur. Nasreddin Hoca bu yönüyle dünyada tektir. Başka bir deyişle, Nasreddin Hoca tüm Türk Dünyası’nın kendinden bilerek benimsediği ortak edebi şahsiyettir. Bu açıdan bakıldığında, Nasreddin Hoca’nın yaşadığı Akşehir’i de Türk Mizah Dünyası’nın başkenti olarak görebiliriz.