İNGİLTERE’DEN GELEN ŞAŞIRTICI VE DUYGULANDIRICI ÇİÇEKLİ TEŞEKKÜR

Sabah kahvaltıdan sonra kapı çaldı. Kargo. Bir çiçek. Bayram değil, seyran değil, bu çiçek de nedir? Merak ettim. Hemen kartı okudum. Çiçek İngiltere’den dün hayatını yazıp paylaştığım Kazakların büyük ulemasından Yahya Molla’nın İngiltere’de Londra’da yaşayan torununun kızı Yıldız İnan’dan geliyordu. Ailesi adına bu yazı için Londra’dan çiçek göndererek teşekkür ediyordu.

Benim için büyük sürpriz oldu. Duygulandım. Hacı Hamza İnan’ın torunu olmak böyle bir şey. Hacı Hamza bilge kişiliği var demiştik. O da böyle kadirşinastı.

Devamı…


Yahya Molla, Altaylarda Bir Din Adamı ve Eğitmen

Altay’da geçen asrın ilk yarısında yaşayan iki büyük din aliminden birisi Akıt Hacı Ülimcioğlu ise, diğeri Yahya Molla’dır. Kazakların Molkı kabilesine mensup Akıt Hacı ve eserlerini günümüzde bilmeyen yoktur. Ama, nedense Yahya Molla ismi pek bilinmez. Bunun bir nedeni de, herhalde, Akıt Hacı’nın din alimliğinin yanısıra, ardında yazılı eserlerini bırakabilmiş olmasıdır. Akıt Hacı İslam dini ile ilgili görüşlerini ve yaşadıklarını şiir diline dökmüş ve o zamanın kısıtlı olanaklarına bakmaksızın daha sağlığında şiir kitaplarını Kazan’da bastırabilmiştir. Fakat, Yahya Molla ardında yazılı bir eser bırakmadığından olsa gerek, hakkında fazla bir araştırma yapılmamıştır.

Ne mutlu ki, Yahya Molla’nın torunları var. Istanbul’da yaşıyorlar. Onlardan biri Hacı Hamzaoğlu Abdülcelil İnan’dır. Yahya Molla hakkındaki bu yazımızı, onun verdiği bilgiler temelinde yazdık.

Hacı Abdülcelil İnan Hamzaoğlu, Yahya Molla torunu (Almatı, 2005 – Abdulvahap Kara arşivi)

Yahya Molla, 1875 yılında Kazakistan’ın doğusunda yer alan Zaysan’da dünyaya geldi. Kazakların Nayman boyunun Törtuvıl koluna mensup Yahya Molla’nın babası Burkat idi. Arkat ve Bölekbay isimli iki kardeşi olan Burkat’ın Yahya’dan başka Caylavbay isimli bir oğlunun daha olduğunu biliyoruz. Yahya, daha çocukluğunda, zekiliği ve çalışkanlığı ile ön plana çıktı. Köyün imamından ilk derslerini aldıktan sonra, yüksek tahsil için Semey’e geldi. Semey’de o zamanın üniversitesi sayılan Galiya Medresesinde öğrenim görmeye başladı.

Devamı…


Kitap: Türk Halklarının Ortak Edebi Eserleri

Kazakistan’in taninmis bilim adami, Turkolog, roman, tiyatro yazarlarindan Prof. Dr. Nemat Kelimbetov’un edebiyat alaninda yillar suren calismalarinin urunu olan Turk Halklarinin Ortak Edebi Eserleri isimli kitabini Kazak Turkçesinden aktararak Istanbul’da 2011’de yayinlandik. 35 yasinda kendisini yatalak hale getiren felci buyuk azmiyle nasil yendigini anlattigi Umit isimli monolog hikâyesi de daha once Turkceye aktarilarak yayinlanan Kelimbetov bu son calismasinda tarih boyunca bircok devlet kuran Turklerin edebiyat alaninda verdigi bircok onemli eseri akici bir dille irdelemektedir.

Devamı…


QIMIZ JÄNE BASQA İŞİMDİKTERDİ İŞETİN IDISQA QAZAQ NEGE “AYAQ” DEYDİ, BİLESİZDER ME?

Bala künimde anamnan “Ayran işken qutılar, ayaq jalagan tutılar”, “Sırlı ayaqtıñ sırı ketse de sını ketpeydi”, “Ası joq altın ayaqtan, ayranı bar tostaq artıq” sındı maqaldar estigende suvsın işetin kese nemese tostagan sındı ädemi sözder turganda ogan nege qazaq ayaq deydi, ayaqqa suvsın işetin ıdıstın ne qatısı bar? dep tañ qalatınmın.

Devamı…


KORONA GÜNLERİNDE PARKTA SINAV KAĞIDI OKUMAK

Koronavirüs bu sene eğitimde başta ders ve sınav sistemini olmak üzere çok şeyi değiştirdi. Dersleri uzaktan eğitimle verdik, sınavları çevrimiçi yaptık. Sınav kağıtlarını bu sebeple parkta, cafede, sahil kenarında okuma imkanı da doğdu. Belki bu da teknolojinin nimeti herhalde.

Bu nasıl olur? diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Oluyor, hem ekonomik ve hem de sahilde püfür püfür esen serin rüzgar altında rahat oluyor. Devamı…


ABAY’A GÖRE ÇOCUK YETİŞTİRME

Talep (öğrenme isteği) ve anlayış sevgiden çıkar. İlim ve bilime olan sevgi demin söylediğimiz üç şeyden oluşur. İlim ve bilimi çocuk en başta kendisi arayarak bulamaz. Başta zorla veya kandırarak alıştırmak (ilgisini çekmek) gerek, öğrenip (alışıp) kendi arayacak hale gelene kadar. Ne zaman bir çocuk ilim ve bilimi sevgiyle isterse, o zaman o adam olmuş demektir. Ondan sonra ondan Allah-u Teâlâ’yı tanımak, kendini tanımak, dünyayı tanımak, kendi insanlığını kaybetmeden geçimini kazanmak, zararlı olandan kaçınmak gibi farklı ilim ve bilimleri öğrenir, bilir diye ümit edilebilir.

Aksi halde, olmaz, en fazla yarım yamalak olur. Onun için çoğu zaman ebeveynler küçükken çocuklarını ikiyüzlülük etmeye alıştırırlar, sonradan hocaya verirler veya çocuklar kendileri hocaya gider, hiçbir netice olmaz. Devamı…


KAZAKİSTAN’DA DOMBIRA İLE FOTO BAYRAK YARIŞI BAŞLADI

Ünlü dombıra sanatçısı değerli kardeşim Savle Janpeyisova bize “dombırailefoto” bayrağını göndermiş. Kabul ettik ve bayrağı değerli ilim adamı, yazar ve sanatçı olan Prof. Dr. Tursınkhan Zakenoğlu, Kazakistan Yazarlar Birliği Başkanı değerli ağabeyim Ulugbek Esdevlet geçen hafta bağımsızlık gününde büyük konserde ustaca yönetimiyle büyük takdir toplayan orkestra şefi değerli kardeşim Nurlan Bekenov ve Türkiye’de dombıra tanıtımında büyük emekleri olan Beşir Köse ile Sedat Solakoğlu’na teslim ediyorum.


АБАЙДЫҢ ҚАРА СӨЗДЕРІН ОҚЫҒАНДА ОЙЛАНДЫМ? ҚАЛҒАН ӨМІРІМДЕ МЕНІҢ НЕ ІСТЕУІМ КЕРЕК?

2020 жыл ұлы ақын, ойшыл Абайдың 175 жылдығы болуына байланысты, соңғы күндері оның өлеңдері мен қара сөздерін қайта оқып ойланып толғанып жүрмін. Қара сөздерінің бірінші сөзінде Абай жер ортасы жасқа жеткенін айтып өткен өмірін қорытындылап қалған өмірінде не істеп не істей алмайтынын айтады.

Devamı…


KAZAK TÜRKLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞI İLE İLGİLİ EFSANELER

Kazak Türkleri arasında yazılı edebiyatın gelişmesi Abay Kunanbayoğlu (1835-1908) ile başlamış olmasına rağmen, sözlü edebiyatın tarihi çok eskilere dayanır. Kökü M.Ö. dönemlerde yaşamış Hunlara kadar uzanan Bozkır Türk Kültürünün yaşayan temsilcileri arasında önemli bir yere sahip Kazak Türklerinde destan, efsane, şecere, bilmece, atasözleri, koşma, mani ve ağıt şeklindeki sözlü edebiyat ürünleri çok zengindir. Bu ürünlerde biz Kazak Türklerinin tarih sahnesine çıkışına ait birçok bilgilere rastlamaktayız.

Devamı…


VAKIF VE DERNEK ÇALIŞMALARINA ÇOK ŞEY BORÇLUYUM

1986’da Kazak Türkleri Vakfı’nın kuruluş çalışmaları esnasında değerli büyüklerimizle dönemin Zeytinburnu Belediye Başkanı Muzaffer Çavuşoğlu’nu davet etmiş, destek istemiştik. Bu fotoğraf o ziyaretin hatırasıdır. Kazak Türkleri Vakfı’nın kuruluş çalışmalarına baştan sonra aktif bir şekilde yer aldım.

Devamı…