Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te Özbek şair Ali Şir Nevai’nin doğumunun 578. yılı dolayısıyla uluslararası konferans düzenlendi.
Ali Şir Nevai Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesinde düzenlenen konferansa, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 10’dan fazla ülkeden çok sayıda bilim insanı ve uzman katıldı.
Konferansın açılışında konuşan Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesi Rektörü Suhrat Siraciddinov, Nevai’nin kendi döneminde Çağatay Türkçesinin daha da gelişmesi için büyük katkı sağladığını vurguladı.
Türkiye’nin Taşkent Büyükelçisi Mehmet Süreyya Er, Nevai’nin yetiştiği ülkede büyükelçi olarak görev yapmasının gurur verici olduğunu belirterek Türk kültürünün temellerinin atıldığı bu toprakların insanlığa çok sayıda düşünür ve bilim insanı verdiğini ifade etti. Er, günümüzdeki Özbekçenin yazı dilinin Nevai’nin geliştirdiği Çağatayca üzerine kurulduğunu anımsatarak Nevai’nin yazdığı eserlerle Çağataycanın gelişmesine büyük bir katkı sağladığını aktardı.
Nevai’nin yazdığı eserlerin sadece Türk dünyası için değil, tüm insanlık için büyük önem taşıdığını dile getiren Er, Nevai’nin tüm insanlığa ışık saçan bir güneş olduğunu söyledi.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara ise Nevai’nin yaklaşık 600 yıl önce yazdığı eserlerin etkisi ve öneminin günümüze kadar kaybolmadığına işaret ederek o dönemde şairlerin eserlerini Farsça yazmasından dolayı Türkçenin tehlikede olduğunu, Nevai’nin de yazdığı eserlerle bunu önlediğini ve Türkçenin önemli bir dil olduğunu ortaya koyduğunu vurguladı.
Daha sonra Büyükelçi Er, İngiltere’nin Taşkent Büyükelçisi Christopher Allan ve Azerbaycan Kültür Merkezi Başkanı Samir Abbasov, bu ülkelerdeki kütüphanelerde bulunan Nevai eserlerinin dijital ortama dönüştürülmüş nüshalarını Özbek tarafına hediye etti.
– Ali Şir Nevai
Yazdığı eserlerde 26 binden fazla tekrarlanmayan kelime kullanmasından dolayı Çağatay Türk edebiyatının Shakespeare’i olarak nitelendirilen Ali Şir Nevai, 9 Şubat 1441 tarihinde Afganistan’ın batısındaki Herat kentinde doğdu. Horasan ve Semerkant’ta eğitim gören Nevai, Timurlu Sultan Hüseyin Baykara döneminde vezirlik yaptı.
Devlet işlerinde aktif görev alan Nevai, o dönemde kendi imkanlarıyla 40 kervansaray, 17 cami, 10 büyük konak, 9 hamam, 9 köprü ve 20 havuz yaptırdı. Nevai’nin Çağatay Türkçesinin yanı sıra kısmen Farsça da kaleme aldığı yüzlerce gazelinin yer aldığı 30’dan fazla eseri ile Nesaim-ül Mehabbet ve Muhakemet-ül Lügateyn gibi tasavvuf alanında yazılı eserleri bulunuyor.
Nevai, 1501 yılında doğduğu şehir Herat’ta vefat etti.
https://www.mynet.com/ozbekistanda-sair-ali-sir-nevai-konferansi-110104879535
